Malaysia đã thu hút được 32% tổng nguồn vốn đầu tư AI của khu vực Đông Nam Á — tương đương 759 triệu USD — trong giai đoạn nửa cuối 2024 đến nửa đầu 2025, khẳng định vị thế là điểm đến chủ đạo cho đầu tư trí tuệ nhân tạo trong khu vực. Điều này nhờ sự mở rộng cơ sở hạ tầng mạnh mẽ cùng mức độ chấp nhận công nghệ cao từ người tiêu dùng, đang cùng nhau định hình lại bức tranh công nghệ của quốc gia, theo báo cáo e-Conomy SEA 2025 được Google, Temasek và Bain & Company công bố.
Sự bùng nổ đầu tư AI tại Malaysia dựa trên sự phát triển vượt bậc về hạ tầng vật lý, giúp nước này nổi bật so với các đối thủ trong khu vực. Công suất trung tâm dữ liệu tăng từ 120 megawatt năm 2024 lên 690 MW trong nửa đầu 2025, cùng kế hoạch nâng công suất thêm 350% — chiếm một nửa tổng công suất dự kiến trong khu vực Đông Nam Á.
Chiến lược “hạ tầng là nền tảng” này đang phát huy hiệu quả rõ rệt. Google cam kết đầu tư 2 tỷ USD, bao gồm xây dựng trung tâm dữ liệu Google đầu tiên và vùng Cloud Google Cloud tại Malaysia, nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về các dịch vụ Cloud hỗ trợ AI cho cả thị trường nội địa và quốc tế.
Thực tế nguồn vốn: Tập trung và Cơ hội
Mặc dù số liệu 759 triệu USD đặt Malaysia lên vị trí đầu tàu trong đầu tư AI khu vực, cơ cấu vốn lại phơi bày cả điểm mạnh và điểm yếu. Phần lớn vốn đầu tư đến từ các thương vụ lớn trong lĩnh vực dịch vụ tài chính kỹ thuật số, đặc biệt một giao dịch đầu tư tư nhân quan trọng vào nửa cuối 2024 đã nâng tổng số lên đáng kể.
Trong khi đó, đầu tư tư nhân trong nền kinh tế kỹ thuật số rộng lớn hơn của Malaysia lại cho ra một bức tranh phức tạp hơn. Số lượng thương vụ trong nửa đầu 2025 chỉ đạt 23, giảm mạnh so với đỉnh điểm 236 thương vụ năm 2021, cho thấy mặc dù quy mô từng giao dịch tăng, hoạt động đầu tư lại thu hẹp đáng kể về quy mô tổng thể.
Dịch vụ tài chính kỹ thuật số chiếm tới 84% nguồn vốn trong nửa đầu 2024, đặt ra câu hỏi liệu hệ sinh thái đầu tư AI của Malaysia có đủ đa dạng để duy trì đà phát triển nếu lĩnh vực fintech chững lại hoặc gặp phải các trở ngại pháp lý.
Tuy vậy, tâm lý nhà đầu tư vẫn lạc quan. Gần hai phần ba (64%) nhà đầu tư được khảo sát dự đoán hoạt động đầu tư tại Malaysia sẽ tăng trưởng đến năm 2030, đặc biệt trong các lĩnh vực phần mềm, dịch vụ, AI và công nghệ sâu — những mảng mở rộng ngoài fintech hiện tại.
Malaysia cũng dẫn đầu Đông Nam Á về số lượng đợt phát hành cổ phiếu lần đầu (IPO) trong 12 tháng qua, chiếm khoảng một nửa tổng số IPO ở khu vực. Hoạt động thoái vốn này cho thấy nhà đầu tư nhìn thấy con đường thanh khoản khả thi, yếu tố then chốt để duy trì dòng vốn đầu tư AI dài hạn.
Chấp nhận của người tiêu dùng: Tăng nhanh với sự xác thực thương mại
Nếu đầu tư hạ tầng thể hiện cược chiến lược của Malaysia vào AI, thì hành vi tiêu dùng lại cho thấy thị trường đang phản hồi tích cực. Có đến 74% người dùng kỹ thuật số Malaysia tương tác với các công cụ và tính năng AI hàng ngày — tỉ lệ thâm nhập này giúp Malaysia nằm trong nhóm quốc gia có lượng người dùng AI tích cực nhất khu vực.
Mức độ tương tác không chỉ dừng lại ở tiêu thụ thụ động. Báo cáo cho thấy 68% người tiêu dùng thường trò chuyện và đặt câu hỏi với các chatbot AI, biểu hiện sự thoải mái với giao diện AI có khả năng đối thoại vượt ra ngoài tự động hóa tác vụ đơn giản.
Quan trọng hơn đối với phát triển AI thương mại, 55% người dùng Malaysia kỳ vọng AI sẽ đưa ra quyết định nhanh hơn và giảm tải gánh nặng tư duy. Tín hiệu niềm tin này cho thấy sự sẵn sàng đón nhận các ứng dụng AI Agent với mức độ tự chủ cao hơn.
Sự sẵn sàng của người tiêu dùng đang chuyển hóa thành kết quả thương mại rõ ràng. Doanh thu của các ứng dụng có tính năng AI được quảng bá tăng 103% trong nửa đầu 2025 so với cùng kỳ năm trước, chứng minh AI không chỉ là trò thí nghiệm hay hấp dẫn nhất thời mà còn thúc đẩy khả năng kiếm tiền thực sự.
“Với 3 trong 4 người dùng kỹ thuật số Malaysia đã sử dụng công cụ GenAI, sự tương tác hàng ngày mạnh mẽ này đang tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn phát triển AI tiếp theo,” Ben King, Giám đốc điều hành Google Malaysia & Singapore chia sẻ.
“Phù hợp với mục tiêu của quốc gia trở thành trung tâm kỹ thuật số khu vực vào năm 2030, Google cam kết đồng hành cùng Malaysia phát triển một nền kinh tế kỹ thuật số toàn diện, sáng tạo và sẵn sàng cho kỷ nguyên AI.”
Phương trình niềm tin: Chia sẻ dữ liệu và quan ngại quyền riêng tư
Một trong những phát hiện nổi bật trong hồ sơ ứng dụng AI tại Malaysia là sự sẵn lòng của người tiêu dùng khi chia sẻ quyền truy cập dữ liệu với các AI Agent. Có đến 92% người tham gia khảo sát cho biết họ sẵn sàng chia sẻ dữ liệu như lịch sử mua sắm, xem nội dung và kết nối xã hội với hệ thống AI — tỷ lệ này cao vượt trội so với các thị trường coi trọng bảo mật dữ liệu hơn.
Mặc dù vậy, mối lo ngại về quyền riêng tư và an ninh dữ liệu liên quan đến AI Agent ở Malaysia ở mức 60%, cao hơn 10 điểm phần trăm so với mức trung bình 50% của ASEAN-10. Sự mâu thuẫn tưởng như nghịch lý này thể hiện người tiêu dùng Malaysia vừa nhận thức được tiện ích, vừa hiểu rõ rủi ro khi dùng AI, không phải là sự hồ đồ lạc quan thiếu căn cứ.
Hồ sơ niềm tin phức tạp này vừa tạo ra cơ hội, vừa đòi hỏi trách nhiệm từ phía các nhà phát triển AI. Việc người dùng sẵn lòng chia sẻ dữ liệu cho phép cá nhân hóa nâng cao và mở rộng năng lực AI Agent, nhưng đồng thời họ cũng kỳ vọng vào các cơ chế quản trị dữ liệu chặt chẽ để bảo vệ quyền riêng tư.
Những động lực hàng đầu khiến người tiêu dùng sử dụng hay trả tiền cho tính năng AI là tiết kiệm thời gian nghiên cứu, so sánh chiếm 51%, kế đến là tiết kiệm chi phí qua việc tìm kiếm ưu đãi hoặc theo dõi giá ở mức 39%, và quyền truy cập độc quyền sản phẩm cùng dịch vụ hỗ trợ khách hàng 24/7 chiếm 30%.
Những ưu tiên này cho thấy ứng dụng AI tại Malaysia được thúc đẩy bởi giá trị thực tiễn hơn là sự tò mò công nghệ đơn thuần.
Quy mô hạ tầng gặp thách thức chiến lược
Kế hoạch tăng công suất trung tâm dữ liệu lên 350% giúp Malaysia không chỉ đáp ứng khối lượng công việc AI nội địa mà còn phục vụ các hoạt động khu vực và có thể là toàn cầu. Việc tập trung một nửa công suất trung tâm dữ liệu Đông Nam Á tại Malaysia tạo nên hiệu ứng mạng lưới và thu hút nhân tài.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều câu hỏi chiến lược chưa có lời giải. Liệu Malaysia có thể vươn xa hơn vai trò “bà chủ nhà” hạ tầng, phát triển các năng lực AI độc quyền? Sự xuất hiện của ILMU — mô hình ngôn ngữ lớn nội địa đầu tiên của Malaysia và đang được triển khai tại các ngân hàng số — cho thấy bước đầu phát triển AI trong nước, nhưng quy mô vẫn còn hạn chế.
Liệu các khoản đầu tư hạ tầng có chuyển hóa thành việc tạo ra các công việc có giá trị cao, hay Malaysia chỉ đứng vai trò cung cấp nền tảng vật lý trong khi quyền kiểm soát và giá trị được nắm giữ ở nơi khác? Tỷ lệ nhận thức về AI lên đến 80% — cho thấy đa số người dùng đã tiếp cận thông tin AI qua nhiều kênh — là dấu hiệu tích cực cho phát triển nguồn nhân lực, nhưng chỉ nhận thức thôi chưa đảm bảo năng lực kỹ thuật.
Tác động khu vực và động lực cạnh tranh
Sự tập trung hạ tầng và nguồn vốn ở Malaysia tạo ra cả cơ hội hợp tác lẫn cạnh tranh trong khu vực Đông Nam Á. Tiêu chuẩn QR DuitNow có khả năng tương tác giữa nhiều thị trường trong khu vực, bao gồm cả Campuchia, cho thấy năng lực tích hợp kỹ thuật số xuyên biên giới mà Malaysia đang xây dựng có thể mở rộng sang dịch vụ AI.
Tuy nhiên, khi các nước láng giềng quan sát đà phát triển AI của Malaysia, các dự án xây dựng hạ tầng cạnh tranh cũng có thể xuất hiện. Sự bền vững của vị trí dẫn đầu hiện nay phụ thuộc vào khả năng chuyển hóa lợi thế đi trước thành các năng lực bền vững — nguồn nhân lực kỹ thuật, khung pháp lý và hệ sinh thái thương mại phát triển theo chiều sâu, thay vì trở thành hàng hóa dễ sao chép.
“Cơ hội thực sự hiện nay nằm ở việc doanh nghiệp khai thác AI như một chất xúc tác tạo tác động, đồng thời dựa trên nền tảng kỹ thuật số mạnh mẽ của Malaysia để phát triển,” Amanda Chin, Đối tác tại Bain & Company nhận xét. Quan điểm này nhấn mạnh rằng hạ tầng và vốn đầu tư dù cần thiết nhưng chưa đủ nếu thiếu đi khả năng triển khai hiệu quả.
Khi đầu tư AI tại Malaysia đạt đến quy mô đáng kể, thách thức quan trọng chuyển từ thu hút vốn sang tạo ra giá trị thực sự — liệu 759 triệu USD vốn đầu tư cùng sự mở rộng hạ tầng có dẫn đến các ứng dụng AI sáng tạo vượt bậc hay chỉ đơn thuần tái tạo năng lực từ nơi khác?
Dữ liệu khẳng định Malaysia đã giành vị trí dẫn đầu trên bản đồ AI Đông Nam Á. Biến vị thế này thành lợi thế công nghệ bền vững đòi hỏi bước tiến vượt qua vai trò cung cấp hạ tầng để hướng đến phát minh, và đây vẫn là hành trình đang được tiếp tục phát triển.
(Ảnh: Luiz Cent)
Nguồn : https://www.artificialintelligence-news.com/
