I. Giới thiệu tổng quan
Trong một thế giới ngày càng chịu áp lực từ biến đổi khí hậu, bất bình đẳng xã hội và yêu cầu tuân thủ pháp lý chặt chẽ, phát triển bền vững không còn là lựa chọn tự nguyện.
Nó đã trở thành một tiêu chí cạnh tranh sống còn – nhất là với doanh nghiệp Việt Nam tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.
Các quy định quốc tế như CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) của EU, LkSG (Supply Chain Due Diligence Act) của Đức, và các Đạo luật chống nô lệ hiện đại tại Anh, Úc… buộc doanh nghiệp phải chứng minh cam kết ESG (Environmental, Social, Governance) một cách minh bạch.
Vậy, doanh nghiệp Việt Nam cần công cụ nào để đo lường, quản lý và cải thiện hiệu suất bền vững một cách bài bản?
Câu trả lời dẫn chúng ta đến EcoVadis – nền tảng đánh giá bền vững số 1 thế giới.
Giới thiệu EcoVadis:
EcoVadis là nền tảng đánh giá bền vững toàn cầu, cung cấp hệ thống chấm điểm, bảng điểm chi tiết và bộ công cụ cải tiến nhằm hỗ trợ doanh nghiệp mọi quy mô:
Đo lường hiệu suất ESG dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế.
Quản lý rủi ro và cơ hội trong chuỗi cung ứng.
Cải thiện liên tục với lộ trình rõ ràng và minh bạch.
Điểm đặc biệt là EcoVadis không chỉ là “kiểm tra”, mà còn đồng hành cùng doanh nghiệp trên hành trình phát triển bền vững thực chất.
II. EcoVadis là gì?
Lịch sử hình thành:
Thành lập năm 2007 tại Pháp, EcoVadis đã nhanh chóng trở thành chuẩn mực toàn cầu về đánh giá bền vững doanh nghiệp:
Hơn 150.000 doanh nghiệp tham gia.
Hiện diện tại 185 quốc gia và 250 ngành nghề.
Hợp tác với các tên tuổi lớn như Unilever, Nestlé, Johnson & Johnson, BASF…
Mục tiêu cốt lõi:
EcoVadis cam kết xây dựng một nền kinh tế toàn cầu nơi:
Hiệu suất bền vững trở thành yếu tố ra quyết định mua bán.
Mọi doanh nghiệp, dù lớn hay nhỏ, đều có thể tiếp cận một hệ thống đánh giá công bằng – minh bạch – liên tục cải tiến.
Hệ tiêu chuẩn tham chiếu:
EcoVadis đánh giá dựa trên các chuẩn mực quốc tế uy tín:
GRI (Global Reporting Initiative)
UNGC (United Nations Global Compact)
ISO 26000 (Hướng dẫn trách nhiệm xã hội)
Bốn trụ cột đánh giá chính:
Môi trường (Environment)
Lao động & Quyền con người (Labour & Human Rights)
Đạo đức kinh doanh (Ethics)
Mua sắm bền vững (Sustainable Procurement)
🌟 Điểm nhấn:
Mỗi doanh nghiệp tham gia sẽ nhận được Bảng điểm (Scorecard) với phân tích chi tiết theo từng trụ cột, cùng với điểm tổng thể và khuyến nghị cải thiện.
III. Các dịch vụ và công cụ chính của EcoVadis
EcoVadis không chỉ đơn thuần là “bảng điểm”. Họ cung cấp một bộ công cụ toàn diện để doanh nghiệp hành động và cải thiện thực chất:
1. Đánh giá bền vững và bảng điểm chi tiết (Scorecard)
Đánh giá đa chiều 4 trụ cột.
Cung cấp các chỉ số so sánh ngành.
Đề xuất kế hoạch hành động cụ thể.
2. Mô-đun Hành động Carbon (Scope 3 emissions)
Hỗ trợ doanh nghiệp tính toán và giảm phát thải gián tiếp (Scope 3) – vốn chiếm tới 70–90% tổng lượng phát thải của nhiều ngành.
3. Quản lý hiệu suất nhà cung cấp (Supplier Performance Management)
Xây dựng cơ chế giám sát và cải thiện hiệu suất ESG toàn chuỗi cung ứng.
Phân tầng rủi ro nhà cung cấp.
4. Công cụ báo cáo tuân thủ (Compliance Reporting Tools)
Tự động hoá báo cáo theo CSRD, LkSG, Modern Slavery Acts.
Giảm thiểu rủi ro pháp lý.
5. Công cụ benchmark ngành (Sector Benchmarking)
So sánh hiệu suất ESG với trung bình ngành.
Xác định điểm mạnh, điểm yếu chiến lược.
🎯 Quan điểm cá nhân:
Một trong những giá trị lớn nhất của EcoVadis là giúp doanh nghiệp thoát khỏi “hành động theo cảm tính” và chuyển sang “hành động theo dữ liệu” trong ESG.
IV. Lợi ích khi áp dụng EcoVadis
Nếu nhìn ESG chỉ như một “bài kiểm tra bắt buộc”, doanh nghiệp sẽ bỏ lỡ những giá trị dài hạn mà hệ thống như EcoVadis có thể mang lại.
Qua trải nghiệm tư vấn triển khai EcoVadis cho các công ty tại Việt Nam, mình đúc kết được 5 lợi ích chiến lược nổi bật:
1. Tiết kiệm chi phí
Xây dựng chương trình CSR nội bộ thường tốn hàng trăm nghìn USD và mất 1–2 năm.
Với EcoVadis, chi phí giảm tới 75%, thời gian triển khai nhanh hơn rất nhiều.
Hiệu quả đặc biệt cao với doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) – đối tượng đang chịu áp lực ESG ngày càng lớn từ khách hàng toàn cầu.
2. Hỗ trợ tuân thủ pháp lý quốc tế
CSRD (EU), LkSG (Đức), Modern Slavery Acts (Anh, Úc) yêu cầu báo cáo minh bạch chuỗi cung ứng.
EcoVadis cung cấp chuẩn hóa sẵn khung báo cáo, giúp doanh nghiệp đáp ứng đúng – đủ – kịp thời.
3. Cải thiện hiệu suất nhà cung cấp
Theo thống kê từ EcoVadis, 82% nhà cung cấp được đánh giá đã cải thiện hiệu suất ESG chỉ sau 1 năm.
Các doanh nghiệp tiên phong xây dựng chuỗi cung ứng bền vững cũng ghi nhận chi phí vận hành giảm, rủi ro pháp lý thấp hơn, và lợi thế cạnh tranh rõ rệt.
4. Quản lý phát thải Scope 3 hiệu quả
Scope 3 (phát thải gián tiếp từ chuỗi cung ứng) chiếm phần lớn lượng phát thải.
EcoVadis giúp doanh nghiệp đo lường – phân tích – giảm phát thải Scope 3 một cách hệ thống, thay vì các nỗ lực đơn lẻ khó đo đếm.
5. Xây dựng uy tín với khách hàng và nhà đầu tư
Đạt chứng nhận EcoVadis là một dấu hiệu niềm tin mạnh mẽ đối với khách hàng quốc tế và các quỹ đầu tư ESG.
Đây là tấm hộ chiếu bền vững giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường toàn cầu.
V. Các ngành phù hợp triển khai EcoVadis
Không phải ngành nào cũng bị yêu cầu ESG cùng mức độ, nhưng với xu thế toàn cầu, các nhóm ngành sau đang ưu tiên áp dụng EcoVadis:
Nhóm ưu tiên cao:
Sản xuất công nghiệp (dệt may, điện tử, cơ khí): Yêu cầu minh bạch chuỗi cung ứng rất gắt gao.
Logistics & Supply Chain: Chịu áp lực từ tiêu chuẩn Scope 3 và báo cáo khí hậu.
Nông nghiệp – Thực phẩm – Thủy sản: Truy xuất nguồn gốc và an toàn lao động là bắt buộc.
Xây dựng – Vật liệu xây dựng: Hướng tới dự án xanh và chứng nhận LEED, BREEAM.
Công nghệ thông tin – Dịch vụ số: Nhu cầu đảm bảo bảo mật dữ liệu và công bằng xã hội trong chuỗi cung ứng.
Hóa chất – Dược phẩm: Tuân thủ REACH, GMP và yêu cầu ESG ngành Life Sciences.
Bán lẻ – FMCG xuất khẩu: Các tập đoàn bán lẻ toàn cầu yêu cầu chuỗi cung ứng đạt chuẩn ESG.
Nhóm có thể áp dụng:
Ngân hàng – Tài chính: Đánh giá rủi ro ESG đối với chuỗi cung ứng khách hàng.
Bất động sản: Các dự án xanh, smart city, sustainable building cần tuân thủ ESG từ thiết kế tới vận hành.
VI. Một số công ty Việt Nam tiêu biểu đã triển khai EcoVadis
Sự tham gia ngày càng nhiều của doanh nghiệp Việt Nam cho thấy chuyển động mạnh mẽ về bền vững trong nước.
Một số ví dụ tiêu biểu:
FPT Software: Đạt hạng Bạch kim – nhóm 1% doanh nghiệp dẫn đầu toàn cầu.
INDE JSC: Huy chương Vàng.
Greenata: Huy chương Vàng – trong lĩnh vực xuất khẩu nông sản bền vững.
Zonepack Việt Nam: Huy chương Đồng – ngành bao bì đóng gói.
Công ty Kỹ thuật Kỷ Lục: Được cấp chứng nhận EcoVadis năm 2023.
🌟 Lưu ý: Danh sách này cần cập nhật định kỳ hàng năm vì hệ thống EcoVadis liên tục xét duyệt lại điểm số.
VII. Các chương trình ứng dụng nâng cao từ EcoVadis
Triển khai EcoVadis không chỉ dừng lại ở việc đạt điểm cao hay có chứng chỉ.
Giá trị thực sự đến từ việc tích hợp EcoVadis vào vận hành và chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp.
Dưới đây là những cách ứng dụng nâng cao mà các doanh nghiệp tiên phong tại Việt Nam đang thực hiện:
1. Kết nối Scorecard với KPI/OKRs nội bộ
Chuyển hóa các chỉ số ESG thành KPI cụ thể cho các bộ phận: mua hàng, sản xuất, nhân sự, CSR…
Ví dụ: Tỷ lệ nhà cung cấp đạt điểm số EcoVadis > 50/100 trở thành KPI của bộ phận Procurement.
Quan điểm cá nhân:
Chỉ khi ESG trở thành mục tiêu định lượng nội bộ, doanh nghiệp mới thực sự “bền vững từ bên trong”.
2. Chương trình “Green Supplier” nội bộ
Tổ chức chương trình nội bộ thúc đẩy các nhà cung cấp đạt tiêu chuẩn ESG/EcoVadis.
Thưởng thêm điểm trong đấu thầu, ưu tiên hợp tác dài hạn cho nhà cung cấp đạt điểm cao.
3. Tự động hóa báo cáo ESG
Kết nối EcoVadis với các hệ thống dữ liệu ESG như Workiva, SpheraCloud, SAP Sustainability Control Tower.
Giảm thiểu lỗi dữ liệu, tăng tốc độ báo cáo cho nhà đầu tư/quản lý.
🌱 Kinh nghiệm thực tế:
Những doanh nghiệp tự động hóa báo cáo ESG thường tiết kiệm 40–60% chi phí quản lý bền vững mỗi năm.
VIII. Hạn chế và tranh cãi liên quan EcoVadis
Không nền tảng nào hoàn hảo tuyệt đối. Khi triển khai EcoVadis, doanh nghiệp cũng cần nhận diện sớm các hạn chế sau để có giải pháp phù hợp:
1. Minh bạch nội bộ
Một số nhân viên phản ánh rằng bảng điểm và khuyến nghị của EcoVadis không đủ chi tiết để hướng dẫn cải tiến cụ thể.
→ Giải pháp: Kết hợp EcoVadis với đào tạo nội bộ về ESG để lấp khoảng trống thông tin.
2. Nguy cơ greenwashing
Một số doanh nghiệp có thể chỉ “nâng điểm” trên bảng scorecard mà không cải thiện thực chất hoạt động ESG.
EcoVadis hiện đã áp dụng cơ chế rà soát và giảm điểm đối với những dấu hiệu “báo cáo không trung thực”.
Tư duy chiến lược: Thay vì coi EcoVadis là đích đến, hãy coi nó là “bản đồ đường đi” – bản đồ càng chi tiết thì hành trình bền vững càng hiệu quả.
IX. Gợi ý triển khai EcoVadis cho doanh nghiệp Việt Nam
Dựa trên kinh nghiệm triển khai thực tế tại thị trường Việt Nam, mình đề xuất lộ trình 6 bước triển khai EcoVadis hiệu quả:
1. Tham gia đánh giá ban đầu
Đăng ký đánh giá EcoVadis lần đầu tiên để thiết lập điểm gốc (baseline score).
2. Đào tạo nội bộ về yêu cầu ESG
Tổ chức các buổi training cho đội ngũ về 4 trụ cột đánh giá và tầm quan trọng của ESG.
3. Xây dựng kế hoạch hành động cải thiện điểm số
Phân tích bảng scorecard, xác định lĩnh vực yếu, xây dựng roadmap cải thiện cụ thể.
4. Tích hợp EcoVadis vào hệ thống vận hành và KPI
Nhúng các tiêu chí ESG vào quy trình mua hàng, quản lý nhà cung cấp, sản xuất, nhân sự…
5. Tận dụng mô-đun Carbon cho mục tiêu Net Zero
Đo lường Scope 3 emissions, xây dựng chương trình giảm phát thải.
6. Truyền thông ESG ra bên ngoài
Sử dụng kết quả EcoVadis trong báo cáo thường niên, IR presentations, PR chiến lược để xây dựng thương hiệu bền vững.
X. Kết luận: EcoVadis – Nền tảng bền vững cho doanh nghiệp Việt Nam
Thông điệp trọng tâm:
Trong bối cảnh ESG đang định hình lại chuỗi cung ứng toàn cầu, EcoVadis không chỉ là lựa chọn, mà là một yêu cầu tất yếu cho doanh nghiệp Việt Nam nếu muốn:
Tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Xây dựng năng lực cạnh tranh bền vững.
Tăng cường uy tín thương hiệu với khách hàng và nhà đầu tư quốc tế.
Triển khai EcoVadis bài bản mang lại ba giá trị lớn:
Tuân thủ luật quốc tế nhanh chóng, hiệu quả.
Tối ưu hóa chi phí và vận hành chuỗi cung ứng.
Nâng cao thương hiệu và khả năng huy động vốn bền vững.
Tuy nhiên, để tận dụng tối đa hệ thống EcoVadis, doanh nghiệp cần:
Chủ động học hỏi, không phụ thuộc thụ động.
Đầu tư xây dựng nội lực ESG thật sự, không chạy theo hình thức.
Cam kết cải tiến liên tục, coi ESG là một phần cốt lõi trong chiến lược kinh doanh dài hạn.
Kết thúc hành trình hôm nay, EcoVadis chỉ là bước khởi đầu. Hành trình thực sự là xây dựng một doanh nghiệp Việt Nam không chỉ bền vững – mà còn bứt phá trên thị trường toàn cầu.
Bài tiếp theo : Trí tuệ nhân tạo (AI) có thể giúp các tổ chức trong các báo cáo phức tạp ESG như thế nào ?
