Brazil là một trong những câu chuyện thành công về băng thông rộng đáng chú ý nhất thế giới. Bằng cách nhảy vọt qua hạ tầng cáp đồng truyền thống và chuyển đổi sang công nghệ cáp quang, Brazil hiện đang sở hữu một trong những tốc độ internet nhanh nhất tại Châu Mỹ, cùng với một hệ sinh thái nhà cung cấp dịch vụ internet (ISP) sôi động.
Tuy nhiên, bên dưới bề nổi thành công này lại ẩn chứa một nghịch lý: thị trường băng thông rộng vẫn còn phân mảnh, chưa được khai thác đúng mức và đối mặt với nhiều thách thức cấu trúc. Đây là một câu chuyện đầy bài học, không chỉ cho khu vực Mỹ Latinh mà còn cho các thị trường mới nổi trên toàn cầu.
Tại một buổi tọa đàm kín gần đây ở São Paulo, các lãnh đạo hàng đầu từ khắp nơi trong hệ sinh thái băng thông rộng – từ nhà mạng, cơ quan quản lý, nhà đầu tư cho đến các nhà cung cấp hạ tầng – đã tụ họp để thảo luận về tương lai của băng thông rộng ở Mỹ Latinh. Dù cuộc thảo luận không được công bố, nhưng một số chủ đề quan trọng đã nổi lên, mang lại những bài học quý giá cho khu vực và hơn thế nữa.
Bí quyết thành công của bùng nổ băng thông rộng tại Brazil
Chiến lược ưu tiên cáp quang của Brazil, được áp dụng từ giữa những năm 2010, đã tạo ra sự chuyển mình mạnh mẽ. Bằng cách vượt qua hạ tầng cáp đồng lạc hậu, đất nước này hiện đang sở hữu một số tốc độ băng thông rộng nhanh nhất tại Châu Mỹ. Một môi trường quy định tiến bộ đã đóng vai trò quan trọng trong việc tạo điều kiện cho những ISP nhỏ hơn tiếp cận tài sản cáp quang khi các nhà cung cấp lớn hơn từ chối hạ giá bán buôn. Điều này đã mở ra cánh cửa cho sự cạnh tranh và thúc đẩy triển khai.
Hiện tại, cáp quang chiếm phần lớn các kết nối băng thông rộng cố định, với hơn 8.000 ISP hoạt động trên toàn quốc. Sự bùng nổ các nhà cung cấp này đã kéo theo sự mở rộng đáng kể về khả năng truy cập, đặc biệt ở những khu vực còn thiếu thốn, và nâng cao hiệu suất. Theo dữ liệu từ Ookla, tốc độ băng thông rộng của Brazil giờ đây ngang tầm với Bắc Mỹ.
Thậm chí, băng thông rộng vệ tinh cũng đang phát triển theo những cách bất ngờ. Starlink hiện đang nằm trong top 10 nhà cung cấp dịch vụ ở Brazil với hơn 300.000 người dùng, phục vụ không chỉ các khu vực nông thôn mà còn cả các khu vực đô thị nơi cáp quang chưa có mặt. Như một giám đốc điều hành đã nhận xét, “Sự phát triển của Starlink cho thấy nhu cầu tiềm năng ở các thành phố lớn như São Paulo và Rio.” Đây là một minh chứng cho sự tiến bộ của hệ sinh thái băng thông rộng tại Brazil và tiềm năng còn ẩn giấu trong tương lai.
Tại sao việc khai thác cáp quang vẫn là thách thức lớn nhất của Brazil
Mặc dù việc triển khai cáp quang tại Brazil đã rất thành công về mặt kỹ thuật, nhưng việc biến cơ sở hạ tầng này thành nguồn doanh thu bền vững vẫn là một thách thức lớn. Dù đã có nhiều sự triển khai và tốc độ cạnh tranh, các nhà điều hành vẫn phải đối mặt với doanh thu trung bình trên mỗi người dùng (ARPU) thấp, thuế cao, và sức ép giá cả hạn chế.
Thị trường phân mảnh, mặc dù đã giúp mở rộng khả năng truy cập, lại khiến cho việc quy mô hóa và phối hợp trở nên khó khăn. Nhiều ISP nhỏ không đủ khả năng tài chính và vận hành để mở rộng ra ngoài dịch vụ kết nối cơ bản và cung cấp các dịch vụ có giá trị gia tăng. Một giám đốc điều hành đã nói: “Chúng tôi đã xây dựng các con đường, nhưng vẫn đang tìm cách thu phí qua trạm.”
Hiện tại, một mối quan tâm mới đang nổi lên: khoảng cách về trí thông minh nhân tạo (AI). Khi nhu cầu về các dịch vụ hỗ trợ AI ngày càng tăng, từ thành phố thông minh đến tự động hóa công nghiệp, cơ sở hạ tầng băng thông rộng cần phải phát triển để hỗ trợ các khối lượng công việc yêu cầu tốc độ cao và độ trễ thấp. Cáp quang là điều kiện cần thiết, nhưng không phải tất cả các nhà cung cấp đều có khả năng cung cấp hiệu suất, tính ổn định và tích hợp cần thiết cho các ứng dụng AI.
Nếu không giải quyết được khoảng cách này, không chỉ các ISP nhỏ sẽ bị bỏ lại, mà Brazil sẽ hạn chế khả năng cạnh tranh trong nền kinh tế số. Những khu vực thiếu cơ sở hạ tầng sẵn sàng cho AI sẽ có nguy cơ tụt hậu trong năng suất, đổi mới và tính bao trùm. Sự bùng nổ cáp quang đã tạo nền tảng, nhưng nếu không có sự đầu tư và phối hợp chiến lược, Brazil có thể bỏ lỡ cơ hội biến kết nối thành giá trị xã hội lâu dài.
Vai trò của WBBA tại Latam
Buổi tọa đàm đã nhấn mạnh nhu cầu ngày càng tăng về hướng dẫn chiến lược trong đầu tư băng thông rộng trên khắp Mỹ Latinh. Với cơ sở hạ tầng phát triển nhanh chóng nhưng việc khai thác vẫn còn chậm, các bên liên quan đang kêu gọi những khuôn khổ rõ ràng hơn để điều phối vốn, chính sách và ưu tiên triển khai. Một cách tiếp cận phối hợp là rất cần thiết, không chỉ để thúc đẩy tốc độ triển khai mà còn đảm bảo rằng các khoản đầu tư chuyển thành giá trị kinh tế và xã hội lâu dài.
Đây là lúc mà các hiệp hội toàn cầu như Hiệp hội Băng thông rộng Thế giới (WBBA) có vai trò quan trọng. WBBA hoạt động như một cầu nối toàn cầu – địa phương, kết nối các nhà hoạch định chính sách, nhà mạng và nhà đầu tư từ nhiều khu vực để chia sẻ bài học, phối hợp chiến lược và tăng tốc quá trình triển khai.
Như một người tham gia đã chia sẻ, “Chúng tôi cần sự phối hợp tốt hơn giữa các chính sách về băng thông rộng, năng lượng, AI và trung tâm dữ liệu. Hiện tại, chúng đang không nói chuyện với nhau.”
Về bản chất, WBBA tồn tại để thúc đẩy băng thông rộng cho tất cả mọi người, không chỉ là một mục tiêu kết nối mà còn là nền tảng cho sự bao trùm kinh tế, đổi mới số và tính bền vững của xã hội. Câu chuyện của Brazil là một lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng tiến bộ hoàn toàn khả thi, điều quan trọng là chúng ta cần hợp tác cùng nhau.
Edwin Lin là cố vấn chính tại Omdia, thuộc Informa TechTarget
